Para entender ben quen foi Xesús fala o seu fillo Xurxo. Este disfrazábase sendo neno co seu pai. "Lembro que me fixera unha especie de traxe de soldado, cun pixama de raias e unha escopeta que disparaba corchos. Unha vez elaborara unhas balas con patacas", relata Xurxo, que todo o ano escoitaba os cantares de seu pai.
Alimentouse daquela arte que tiña na casa e que non é máis —pero éo todo— que tirar do que se coñece para aderezalo con sátira e humor. Anos máis tarde, el mesmo, como profesor, levaría as súas propias coplas e cantigas aos centros nos que impartiu clase. Os destinatarios das composicións e eran moitas veces os seus compañeiros e sempre a actualidade.
Dunha casa labrega
Jesús Rodríguez nacía o 15 de agosto de 1918 en Queizán, nunha casa de labregos con longa tradición de ferreiros, "coma todas as da parroquia", sinala Xurxo no artigo que publicou o pasado ano na revista Corga.
Adicoullo ao seu pai porque "é unha débeda que teño con el" e porque "quixera deixarlles aos meus netos algunha nova referencia do seu bisavó". Deu o paso tamén por Arumes do Corgo e por Mario Outeiro; polas cantigas recompiladas por Lois Ladra e Xosé Manuel Castro e difundidas por Mini e Mero, e porque nunca antes "lle dera excesiva importancia, quizais por telo na casa". Agora, di, é o momento de darlle valor a ese patrimonio que demostra que Lugo tivo no seu tempo fonda tradición entroideira e que vexan a luz as "vivencias que permanecen nos miolos".
Nese artigo conta que a súa avoa paterna era culta, descendente de familia fidalga e de Monforte. Ela xa era retranqueira, e iso foi o que lle pasou ao seu fillo, que era ben mañoso: "El fixo o berce onde nos criamos", conta Xurxo, que garda aínda o álbum no que, cunha navalliña, o seu pai gravou a palabra ’recuerdo’.
Xesús e o seu irmán José fixéronse mestres. O primeiro e protagonista destas liñas traballou como interino na posguerra en Palas de Rei, Celeiro de Mariñaos, Becerreá e a parroquia corguesa de Franqueán, onde tamén fixo coplas que Xurxo non conserva pero si escoitou a veciños.
Non sería ata 1947 cando aparecen as primeiras composicións do Entroido de Queizán e sería en Gracián onde coñece a Carmen, a súa compañeira de vida, natural de Madrid e filla dunha galega que foi á capital a servir para logo regresar á terra de Castroverde.
Alí montou a súa escola, na Casa de Zapateiro, e comezou a sementar a tradición de honrar a don Carnal como fixera antes en Queizán. Os veciños de Gracián de entón vírono disfrazado de vella cega, entoando críticas da aldea e da súa xente non só en cantigas, senón tamén en monólogos e diálogos dos enredos da veciñanza.
Como naquel onde di: "Cando casou a miña nai eu tiña sete anos e ela casou con Perico da Cachoza que tiña catro fillos da Colasa de Fontal e dúas nenas da Marica do Xurto. E, o que era o meu pai, estaba casado coa Pirrixa, que viña sendo irmá da prima da cuñada do irmán do tío do sobriño da nora da Pepa do Cortello".
Tocaba tamén un violín prestado por un cego que ía á feira de Castroverde, pero como non sabía, rascábao no muíño de Besteiro.
A Zamora e Valladolid
Ao aprobar a oposición, Xesús marchou con Xurxo a Luelmo de Sayago, en Zamora, onde coincidiría co fillo médico de Rafael de Vega. Logo viría Urueña, en Valladolid, onde tomou posesión tras a viaxe pola N-6 na moto Bultaco de Manolo de Besteiro. Alí si foi toda a familia nun bus.
Na que hoxe é capital do libro cantou cantigas en todas as linguas de España, tamén en galego, aos seus alumnos e fixo un xardín e un belén.
Un infarto durante as vacacións no seu Gracián de adopción acabaríao levando, cando Xurxo tiña 14 anos. Pouco tempo, mais suficiente para inculcarlle o gusto polas cantigas e a ensinanza. Incluso ás netas que non coñezou.
José Pérez Vila quere facer constar que foi durante dous cursos, 1956-57 con 13 e 14 anos a clases particulares de D. Jesús Rodriguez Álvarez a Gracian, clases que lle foron muy fructíferas tanto a nivel laboral como cultural. D. Jesús explicabache as cousas de unha maneira muy intelixible, ademáis era unha persoa muy humana, preocupábase da familia dos alumnos da súa situación de convivencia etc...
Conmoveume ler este artigo e encóntrome como se formara parte de él. Grazas o autor o autora, saúdos e bo Entroido.-
